Als ik vrijkom
Als ik vrijkom
ga ik iemand vragen
mij aan te raken
heel voorzichtig graag
en langzaam
raak me aan
ik wil
weer leren
hoe het leven voelt
ik ben zeven jaar
door niemand aangeraakt
zeven jaar lang
zonder aanraking
en ik weet nu
wat ‘onaanraakbare’
betekent…
Fragment uit een gedicht van Hugh Lewin.
Hij zat onder het apartheidsbewind zeven jaar gevangen in Zuid-Afrika.
Hij schreef dit gedicht toen een medegevangene op zijn celdeur bonsde en riep:
“Schrijf op wat we doormaken”
Succesverhalen
In de afgelopen jaren hebben de brieven die tijdens Write for Rights(schrijfmarathon) en andere schrijfacties werden geschreven veel succes gehad. Uit bovenstaand gedicht blijkt hoe belangrijk de acties van Amnesty zijn.
Hieronder lees je enkele succesverhalen. En dit is nog maar een kleine greep!
29 mei 2023
Deze keer ondanks alle inspanningen van Amnesty geen Goed Nieuws, maar helaas cijfers waar niemand blij van wordt. Een reden temeer om actie te blijven voeren!!!
Doodstraf 2022: hoogste aantal executies in 5 jaar
Het aantal gedocumenteerde executies in 2022 bereikte een recordhoogte. Dit kwam omdat landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika die berucht zijn om hun executies grote aantallen executies uitvoerden. Dat meldt Amnesty International vandaag in zijn jaarlijkse onderzoek naar de doodstraf.
- Hoogste aantal wettelijke executies wereldwijd sinds 2017
- 81 mensen geëxecuteerd op één dag in Saudi-Arabië
- Van 20 landen bekend dat ze executies uitvoerden
- Zes landen hebben de doodstraf geheel of gedeeltelijk afgeschaft
In totaal werden 883 mensen geëxecuteerd in 20 landen, wat een stijging is van 53 procent ten opzichte van 2021. Deze stijging van executies – waarbij de duizenden executies die verondersteld worden in China plaats te vinden niet zijn meegeteld – werd geleid door landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar het gedocumenteerde aantal executies toenam van 520 in 2021 tot 825 in 2022.
‘Landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika schonden het internationale recht met hun toename van executies in 2022, en toonden een compleet gebrek aan respect voor mensenlevens’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Het aantal mensen dat hun leven verloor steeg dramatisch in deze regio. In Saudi-Arabië werden 81 mensen op één dag geëxecuteerd. En in Iran werden mensen geëxecuteerd simpelweg omdat ze hun demonstratierecht uitoefenden, in een wanhopige poging om een einde te maken aan de populaire opstanden.
Het is verontrustend dat 90 procent van het aantal wereldwijde executies (China niet meegerekend) werd uitgevoerd in drie landen. In Iran ging het aantal gedocumenteerde executies omhoog van 314 in 2021 naar 576 in 2022; in Saudi-Arabië was het aantal drie keer zo hoog: van 65 in 2021 naar 196 in 2022 – het hoogste aantal opgetekend door Amnesty in 30 jaar – en in Egypte vonden 24 executies plaats.
In verschillende landen bleef de doodstraf omgeven door geheimzinnigheid, zoals in China, Noord-Korea en Vietnam – landen waarvan bekend is dat ze de doodstraf veelvuldig toepassen – wat inhoudt dat het werkelijke doodstrafcijfer wereldwijd veel hoger ligt. Hoewel het precieze aantal geëxecuteerden in China niet bekend is, is duidelijk dat de meeste executies in China plaatsvinden, meer dan in Iran, Saudi-Arabië, Egypte en de VS.
Vijf landen begonnen weer met executies
In 2022 begonnen vijf landen weer met het uitvoeren van executies: Afghanistan, Kuweit, Myanmar, Palestina en Singapore. Het aantal executies nam toe in Iran (van 314 naar 576), Saudi-Arabië (van 65 naar 196) en de Verenigde Staten (van 11 naar 18).
Het gedocumenteerde aantal mensen dat vanwege drugsgerelateerde misdrijven werd geëxecuteerd is ruim verdubbeld in 2022. Drugsgerelateerde executies schenden de internationale mensenrechtenwetgeving, waarin staat dat landen slechts executies mogen uitvoeren voor de ‘meest ernstige misdrijven’ – misdrijven waarbij sprake is van dood door opzet. Drugsgerelateerde executies vonden plaats in China, Saudi-Arabië (57), Iran (255) en Singapore (11), en maakten 37 procent uit van het totale wereldwijde aantal executies. Ook in Vietnam zijn mogelijk executies uitgevoerd voor drugsmisdrijven.
24 maart 2023
Iran vernietigt doodvonnis twee vrouwen (update)
Goed nieuws uit Iran. Op 18 maart 2023 werd daar Zahra Sedighi-Hamadani (Sareh) op borgtocht vrijgelaten. Ze was opgepakt omdat ze opkomt voor de rechten van lhbti+’ers in haar land. Enkele dagen eerder, op 13 maart, kwam ook Elham Choubdar op borgtocht vrij.
Eerder al vernam Amnesty International dat het Hooggerechtshof van Iran eind december 2022 de veroordeling en het doodvonnis van de lhbti-activisten had vernietigd. De 31-jarige Zahra Sedighi-Hamadani en de 24-jarige Elham Choubdar waren ter dood veroordeeld vanwege hun (vermeende) seksuele geaardheid en omdat ze openlijk durven op te komen voor de rechten van lhbti+’ers. Het Hooggerechtshof had hun zaken naar een lagere rechtbank doorverwezen voor een nieuw proces.
Veroordeling op uiterst vage gronden.
De twee vrouwen waren veroordeeld voor ‘het verspreiden van corruptie op aarde’ – een vage term waarmee ongewenst gedrag wordt aangeduid. Het is een absurde en verzonnen aanklacht. De Iraanse autoriteiten pakten Sedighi-Hamadani in oktober 2021 op. Dat gebeurde nadat ze berichten op sociale media had geplaatst waarin ze zich uitspreekt voor lhbti+-rechten. Ook werkte ze mee aan een documentaire van de BBC over de behandeling van lhbti+’ers in de Koerdische regio van Irak.
Oneerlijke procedures
De procedures die leidden tot de veroordeling van de vrouwen waren ronduit oneerlijk. Zahra Sedighi-Hamadani verdween na haar arrestatie voor 53 dagen. Gedurende deze tijd werd ze onderworpen aan beledigende ondervragingen waarbij geen advocaat aanwezig was. Ook zat ze langdurig in eenzame opsluiting, kreeg ze doodsbedreigingen en werd er gedreigd dat ze de voogdij over haar kinderen zou kwijtraken. Elham Choubdar zou onder druk gezet zijn om ‘bekentenissen’ af te leggen.
Amnesty bedankt alle deelnemers aan de Nationale Postcode Loterij
Eind maart ontving Amnesty International een schitterende cheque van de Nationale Postcode Loterij met een donatie van 3,6 miljoen euro. ‘Deze steun is juist nu extreem belangrijk’, zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland. ‘In veel landen ter wereld – ook op ons eigen continent – worden politieke tegengeluiden gesmoord door onderdrukkende regeringen en mensenrechten geschonden’.
Dankzij de bijdragen van de Postcode Loterij kan Amnesty International wereldwijd steun bieden aan mensen die zich verzetten tegen onrecht, soms met grote risico’s voor hun eigen veiligheid of vrijheid.
10.03.2023
In de Amerikaanse staat Texas is executiedatum terdoodveroordeelde ingetrokken
In de Amerikaanse staat Texas is de executie van Andre Thomas, die gepland stond op 5 april 2023, ingetrokken. De rechter besloot hiertoe nadat de advocaten van Thomas meer tijd hadden gevraagd om zijn veroordeling aan te vechten in verband met zijn mentale gezondheid.
De Amerikaanse grondwet verbiedt de executie van mensen die niet in staat zijn de reden voor hun straf te begrijpen. Andre Thomas lijdt al lange tijd aan onder meer schizofrenie, en ervoer een langdurige en ernstige psychose op het moment van het misdrijf.
Executie geesteszieken verboden
In de zaak Ford versus Wainwright in 1986 bevestigde het Amerikaanse Hooggerechtshof dat de executie van ‘geesteszieken’ in strijd is met het verbod van het achtste amendement van de Amerikaanse grondwet op ‘wrede en ongebruikelijke straffen’.
Achtergrond
Andre Thomas kreeg het doodvonnis opgelegd voor een moord die hij in 2004 pleegde. Hij groeide op in armoede in een gezin met geestelijke beperkingen. Hij werd verwaarloosd en mishandeld en leed vanaf zeer jonge leeftijd aan hallucinaties. Hij deed meermalen een poging zichzelf te doden.
Er werden dit jaar acht executies uitgevoerd in de VS, waarvan vier in Texas. Dit brengt het totale aantal executies in de VS op 1.566 sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof in 1976 het opleggen van de doodstraf weer goedkeurde. Texas is goed voor 582 van deze executies, 37 procent van het totale aantal in de VS sinds 1976. Dat zijn 461 executies meer dan de volgende staat dat de meeste doodvonnissen uitvoerde, het naburige Oklahoma.
- 16 februari 2023
Yasaman Aryani en haar moeder vrijgelaten in Iran
Op 15 februari 2023 zijn Yasaman Aryani en haar moeder Monireh Arabshahi vrijgelaten. Aryani deelde samen met haar moeder op Internationale Vrouwendag 2019 witte bloemen uit aan vrouwelijke treinpassagiers. Ze droeg daarbij geen hoofddoek. Een video van haar actie ging viraal. Niet veel later werd ze gearresteerd.
Op 31 juli 2019 kreeg Yasaman Ayrani te horen dat ze veroordeeld was tot 16 jaar cel, waarvan ze ten minste 10 jaar moet uitzitten. Haar moeder kreeg dezelfde straf. In 2020 bracht het gerechtshof van Teheran de straf terug tot 9 jaar en 7 maanden. Daarvan moesten ze 5,5 jaar uitzitten. Nu zijn ze vervroegd vrijgelaten.
‘Ik zeg het luid’
‘Tijdens de dagen dat ik in de gevangenis zat, schreeuwden mijn broeders en zusters om vrijheid. Terwijl zij kogels en knuppels trotseerden en hun levens opofferden voor vrijheid, voelde ik meer dan ooit mij gevangenschap achter de tralies. Maar vandaag zeg ik het luid, ik zeg het ieder moment, ik zeg het onder marteling, de dood of vrijheid: #WomenLifeFreedom’, liet Ayrani na haar vrijlating op Instagram weten.
Verplichte hoofddoek
In Iran bestaat voor vrouwen een hijab-verplichting: ze moeten in het openbaar een hoofddoek dragen en hun armen en benen met wijde kleding bedekken. Deze verplichte kledingvoorschriften maken inbreuk op het recht op vrijheid van uiting en religie en privacy. Vrouwen willen zelf bepalen wat ze buiten de deur aantrekken en of ze hun haar bedekken of niet. In 2019 werd ook tegen de verplichte hoofddoek geprotesteerd. Vrouwen werden opgeroepen uit protest op woensdagen een witte hoofddoek te dragen.
Tijdens Amnesty’s wereldwijde schrijfactie Write for Rights werd in 2019 massaal voor de vrijlating van Aryani en Arabshahi geschreven. Ook in Geldrop-Mierlo!
- 23 november 2022
Turkije trekt veroordelingen van vier mensenrechtenverdedigers in
Amnesty International is blij met het besluit van het hoogste hof van beroep van Turkije om de ongegronde veroordelingen van de erevoorzitter van Amnesty Turkije en drie andere mensenrechtenverdedigers ongedaan te maken. Wel benadrukt Amnesty dat de vervolgingen een politiek gemotiveerd karakter hebben.
De uitspraak van het Hof van Cassatie over de veroordelingen van Taner Kılıç, İdil Eser, Özlem Dalkıran en Günal Kurşun – vier van de elf mensenrechtenverdedigers in de Büyükada-zaak die in juli 2020 werden veroordeeld – komt meer dan 5 jaar na hun eerste arrestatie in de zomer van 2017. De zaak van Taner Kılıç werd vernietigd op grond van ‘onvolledig onderzoek’ en is terugverwezen naar de rechtbank van eerste aanleg.
‘Hoewel we enorm opgelucht zijn dat de veroordelingen eindelijk zijn vernietigd, is het teleurstellend dat de rechtbank heeft bepaald dat de zaak van Taner verder moet worden onderzocht’, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. ‘Al meer dan 5 jaar zien we het onrecht terwijl de ongegronde claims tegen deze vier mensenrechtenverdedigers door opeenvolgende rechtbanken als feit werden aanvaard. De uitspraak van vandaag laat het ware doel van dergelijke politiek gemotiveerde vervolgingen zien: de rechtbanken gebruiken het als wapen om kritische stemmen het zwijgen op te leggen.’
Achtergrond
Taner Kılıç, advocaat en erevoorzitter van Amnesty International Turkije, werd in juni 2017 gearresteerd en meer dan 14 maanden gevangengehouden. Ondanks een totaal gebrek aan bewijs werd hij in juli 2020 veroordeeld vanwege ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’ en veroordeeld tot 6 jaar en 3 maanden celstraf. İdil Eser, Özlem Dalkıran en Günal Kurşun werden veroordeeld tot 25 maanden voor het ‘steunen van een terroristische organisatie’ en brachten in 2017 meer dan 3 maanden achter de tralies door. In de loop van twaalf rechtszittingen werd herhaaldelijk en uitvoerig bewezen dat elke aantijging tegen de vier mensenrechtenactivisten ongegrond is, ook in het eigen politierapport van de staat. In mei 2022 bevestigde het Europese Hof opnieuw dat de autoriteiten in Turkije geen ‘redelijk vermoeden hadden dat Taner Kılıç een strafbaar feit had gepleegd’. Het oordeelde ook dat zijn voorlopige hechtenis op grond van aan terrorisme gerelateerde beschuldigingen ‘rechtstreeks verband hield met zijn activiteiten als mensenrechtenverdediger’. Dit bindende besluit is in oktober 2022 definitief geworden.
‘Terwijl we deze beslissing vandaag vieren, vergeten we niet dat in heel Turkije veel mensenrechtenverdedigers in de gevangenis wegkwijnen, in angst leven om gearresteerd te worden of op ongegronde redenen te worden vervolgd’, zegt Agnès Callamard.
- oktober 2022
Prominente Belarussische activist vrijgelaten Op 6 oktober 2022 is in Belarus Nasta Loika vrijgelaten. Ze is een prominente mensenrechtenactivist die zich onder meer hard maakt voor het beschermen van de rechten van migranten en mensenrechteneducatie. Ook voert ze actie tegen de onderdrukkende anti-extremisme-wetten in Belarus. Op 6 september 2022 werd Nasta Loika opgepakt nadat ze de rechtszaak van bekende mede-activisten had bijgewoond. Op grond van verzonnen aanklachten werd Loika voor 15 dagen vastgezet vanwege ‘vandalisme’. Op 22 september kreeg ze nogmaals 15 dagen voor hetzelfde ‘vergrijp’.
Aanslag op vrije meningsuiting Loika had geen toegang tot een advocaat en andere basisbehoeftes zoals warme kleren, drinkwater en medische zorg. Ook mocht ze haar eigen zitting op 22 september niet bijwonen. De aanklacht tegen Loika was de zoveelste aanslag op de vrijheid van meningsuiting in Belarus. Het was niet de eerste keer dat Loika werd vervolgd voor haar mensenrechtenactivisme. Sinds augustus 2021 was ze verdachte in een strafzaak in verband met de activiteiten van het Mensenrechtencentrum Viasna. De autoriteiten hebben dit onderzoek nu stopgezet en een reisverbod opgeheven dat haar was opgelegd, maar ze blijft getuige in deze zaak.
Achtergrond De autoriteiten van Belarus hebben sinds de omstreden herverkiezing van president Loekasjenko in augustus 2020 nieuwe maatregelen genomen om mensenrechtenverdedigers, maatschappelijke organisaties en onafhankelijke media verder te onderdrukken. In de zomer van 2021 sloten de Belarussische autoriteiten Human Constanta, de mensenrechtenorganisatie waarmee Nasta Loika vroeger samenwerkte. Freedom House heeft een index van 0 tot 100 voor de mate van vrijheid die mensen in hun land genieten. Daarbij gaat het onder meer over stemrecht, vrije meningsuiting en gelijkheid voor de wet. Belarus heeft een score van 8. Ter vergelijking: Nederland scoort 97 punten.
In Sri Lanka is student vrijgelaten die werd opgepakt op basis van anti-terrorismewet In Sri Lanka is student Mohamed Imaam Mohamed Imran vrijgelaten. Hij zat ruim 3 jaar gevangen op grond van de omstreden anti-terrorismewet PTA. Hij was nergens voor aangeklaagd. Amnesty International voerde actie voor Imrans vrijlating.
Geen aanklacht, geen bewijs Volgens het detentiebevel dat de president in zijn hoedanigheid van minister van Defensie ondertekende, werd Imran vastgehouden op verdenking van onder meer ‘verband met of betrokkenheid bij onwettige activiteiten’ en voor ‘hulp aan zelfmoordterroristen van de aanslagen op Paaszondag 21 april 2019. Bewijs hiervoor is nooit gegeven.
Anti-terrorismewet misbruikt In 2017 benadrukte de toenmalige speciale VN-rapporteur voor de bevordering en bescherming van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden bij de bestrijding van terrorisme, Ben Emmerson, dat de Sri Lankaanse autoriteiten de PTA gebruiken om minderheden aan te pakken en critici te onderdrukken. Dat gebeurt onder meer door marteling en willekeurige detentie. Mohamed Imran was student computertechniek en vertegenwoordiger van lampen. Hij was kostwinner en zorgde voor zijn 54-jarige moeder. Zij verkocht haar huis om Imrans opleiding te betalen.
Lees nog meer goed nieuws over acties van Amnesty International.
